Jaaropleiding Voedselbosverdieping
Kort uitgelegd
Goed nieuws, het aantal voedselbosprojecten zit overduidelijk in de lift! Het woord hype is niet eens fel overdreven. Voedselbossen hebben dan ook enorm veel potentieel om één van de landbouwvormen van de toekomst te worden. Biodiversiteit herstellen en bevorderen, zalig vers en smakelijk eten produceren en de bodem opbouwen in plaats van uitputten. Onze gekende grootschalige landbouwmodellen schieten hierin schromelijk tekort op alle vlak. Logisch eigenlijk en hoopgevend dat steeds meer mensen een lapje grond teruggeven aan de natuur en er een voedselbos aanplanten.
Maar dat een voedselbos niet alles kan oplossen en er best ook wel wat hindernissen op de weg naar een zelfregulerend systeem van overvloedige oogst verscholen liggen, heb je misschien ook al wel ontdekt? Ja? Dan ben jij wellicht wie we met deze opleiding willen bereiken.
“We all have the forest in our blood”
“Wonen, werken, leven in een omgeving die zo uitbundig reageert op de geboden kansen, dat doet iets met jou als mens. Leven vanuit overvloed laat je anders denken. Geen angst en schaarste, maar overvloedsdenken waaruit zachte deelzaamheid en verbinding kan ontstaan. Ik wens iedereen het geluk dat te mogen ervaren en hun leefomgeving daarnaar vorm te kunnen geven. ”
Alle informatie op een rijtje
-
Je hebt notie van wat een voedselbos is en hoe het werkt. Je hebt een ontwerp gemaakt en in het ideale geval zitten de meeste bomen al een jaar of twee in de grond. Goed bezig dus! Toch kom je in je samenwerking met de natuur heel wat vragen tegen. Hoe gaan we om met de droogte? Wat met begrazing? Hoe maak ik zelf mijn plantgoed? Hoe kan ik mijn bodem zo snel mogelijk verbeteren? Wat doe ik met de oogst? Deze jaaropleiding is er om daarin ondersteuning te bieden en jou bijkomende handvaten te geven om je eigen praktijk verder te ontwikkelen.
Een traject doorheen de verschillende seizoenen met een enthousiaste groep voedselbossers is een onderdompeling in een vat vol kennis en ervaring. Je leert vanuit de geduldig opgebouwde ervaring in dit 20 jaar oude voedselbos, maar ook vanuit de wijsheid van de vaak heel diverse groep. Hoe bepaalde planten reageren op verschillende bodemtypes en uitgangssituaties levert jou gouden tips op om toe te passen in jouw specifieke situatie. We verkennen de verschillen tussen akker, weiland en bos als startpunt van jouw voedselbos. We duiken uiteraard in de bodem en vergelijken de verschillende bodemtypes met hun voorkeuren en verschillende strategieën om tot een productief (voedsel)bos te komen. Hoe kan jij op jouw bodem deze kennis van successie gaan toepassen om al van in het begin een productief systeem te halen?
Zoveel deelnemers, zoveel kernfuncties. Je leert enorm veel van de verschillende kernfuncties. Sommigen gaan helemaal voor de productie, anderen besteden zeer veel tijd aan de zorg en ontmoetingsfunctie. Bij sommige voedselbossen primeert educatie, en soms is bodemherstel en biodiversiteitsbevordering een kernfunctie op zich. Niet alleen in kernfunctie, ook in ligging, sociale context, bodem en oppervlakte kunnen voedselbossen erg uiteenlopend zijn. Voor je eigen project dieper graven op het waarom? Het doel en de kernfunctie van jouw project goed kennen kan erg verhelderend zijn.
We leren tientallen soorten bomen, struiken en klimplanten kennen in de verschillende seizoenen. Zo krijg je echt zicht op waar je meer/minder van wil. Welke pioniersbomen kunnen jouw bodemopbouw vooruit helpen? Hoe geraak je aan voldoende mulchmateriaal? Hoe kan je de microklimaten die jouw favoriete soorten als walnoot en pawpaw nodig hebben versneld opbouwen? Hoe blijf je plagen de baas en kan je de biodiversiteit ook laten toenemen als je niet aan de bosrand woont?
Elke les opnieuw gaan we in de verschillende lagen van dit voedselbos op zoek naar het lekkers van dat moment. Zo krijg je een goed overzicht van de verschillende lagen doorheen het jaar en kan je jouw eigen tekorten in het ontwerp aanvullen naar eigen smaak en behoeftes. We leren het landschap beter lezen en alle kennis wordt op geregelde tijdstippen geïntegreerd in ontwerpondersteunende oefeningen.
We kijken ook hoe het onderhoud eenvoudiger kan. Met behulp van dieren of (hand)werktuigen.
Een aanzienlijk deel van de opleiding besteden we ook aan plantenvermeerdering. Met plantgoedschaarste is het een heel goed idee om snel je eigen plantgoed op te kweken en te vermeerderen. Hoe je dat succesvol doet en welke technieken zinvol zijn om zelf te doen, leren we tot je het in de vingers hebt. Stekken, enten, oculeren, afleggen of simpelweg zaaien… je leert het “wat en hoe en ook wanneer”.
Van een overzichtsplan naar een realisatie op het terrein. Dat kan ook wel nog een struikelblok vormen. We leren hoe je het grotere geheel in overzichtelijke deeltjes kan knippen en wat je best eerst doet en wat in een latere fase. We bezoeken jonge, oudere en de alleroudste voedselbossen en hun bezielers brengen ons de kneepjes en leerpunten van hun paradijs. We bezoeken ondermeer de Woudezel, het eetbos in Deinze en het arboretum van Tervuren.
We duiken ook de wondere wereld van de groenhoutbewerking in. Waanzinnig wat voor moois je uit jouw voedselbos kan halen. Zoveel meer dan enkel mulch en snippers.
Noten en kastanjes in alle vormen en maten vormen ook een belangrijk aandachtspunt in de opleiding omdat ze zo veelbelovend zijn en toch ook voldoende zorg vragen in hun inplanting als je ook echt iets wil kunnen oogsten.
Naarmate de opleiding vordert, komt ook het plantseizoen dichterbij en met een verfijnd en verdiept ontwerp en aangevulde plantenlijst trekken we naar een voedselbosplantenkwekerij. Als uitsmijter bekijken we de wondere wereld van zwammenteelt en ontdekken welke soorten je heel makkelijk kan telen in een jongvolwassen voedselbos. Terwijl ze de veerkracht van jouw ecosysteem versterken, kan je de lekkerst denkbare zwammen plukken en klaarmaken.
Uiteraard is deze opsomming niet limitatief. Vaak ontstaat er vanuit de vragen van de groep een bepaalde focus, waarop we dan ook bij de verschillende bezoeken de juiste accenten kunnen leggen.
-
VOOR WIE
Voedselboseigenaars, ontwerpers, bezielers met regelmatige praktijkervaring
Mensen die een voedselbos beheren voor een vzw, gemeente, ocmw, instelling
Samentuinders in een voedselbos
Mensen die net een voedselbos hebben aangeplant en willen weten hoe ze dit het beste kunnen begeleiden naar een volgende fase
Mensen die klaar staan om aan te planten, maar hun ontwerp graag nog wat verdiepen en aftoetsen aan de laatste technieken uit “voedselbosland”
…
VOOR WIE NIET
Dit is eigenlijk de enige opleiding in ons aanbod waar we toch wel wat voorkennis vragen. Mensen die nog nooit gehoord hebben van het concept voedselbos, geen enkele notie hebben van permacultuur of totaal geen ervaring in het buitenleven en buitenwerk kiezen beter een andere opleiding. Kijk eens in ons aanbod of er iets voor jouw vraag tussen zit.
DOELGROEP
We mikken op een groep met wel degelijk enige voorkennis op vlak van permacultuur en voedselbossen. Een PDC, opleiding Voedselbosontwerp, regelmatig meedraaien als vrijwilliger in de praktijk, dichtbij betrokken zijn bij agroforestry en natuurinclusieve landbouw of natuurbeheer, …dit zijn mogelijke indicaties van de aanwezige voorkennis die we zoeken. Laat je hierdoor niet afschrikken. Als je nog zou twijfelen, neem gerust contact op en dan zoeken we samen uit of deze jaaropleiding iets voor jou is.
Door een soort voorkennis/ervaring te veronderstellen kunnen we ons ook echt verdiepen. Je komt terecht in een fantastische groep mensen die met hun ontwerp op zak in een heel gelijkaardige situatie zitten en vaak met dezelfde vragen worstelen. Het beste cadeau dat je jezelf en jouw voedselbos kan doen om de ware potentie ervan er ook uit te halen.!
-
De jaaropleiding Voedselbosverdieping 2025 gaat door op volgende 10 donderdagen:
3 apr - 24 apr - 8 mei - 29 mei - 19 jun - 4 sep - 18 sep - 2 okt - 16 okt - 6 nov
-
De jaaropleiding kost € 1.200 voor 10 lesdagen. Daarin zit inbegrepen: lesmateriaal, bezoeken aan andere voedselbossen, koffie en thee. Voor ’s middags breng je jouw eigen lunch (potluck) mee.
-
We voorzien 10 lesdagen gespreid over het hele jaar waarbij verschillende thema’s op een praktische manier aan bod komen. We delen daarbij onze eigen expertise en leren als groep van elkaar. Soms komen ook experts in hun vakgebied ons hun ervaringen delen.
Een lesdag loopt van 10.00 tot 17.00 uur en de tuinpoorten gaan open vanaf 9.30 uur voor een koffie, thee en aankomst zodat we om 10.00 uur stipt met het lesgedeelte kunnen beginnen.
MEE TE BRENGEN
aangepaste kledij aan weersomstandigheden (we zijn de hele dag buiten)
werkhandschoenen, werkkledij,... voor de praktische sessies
snoeischaar
potluck*
schrijfgerief en notitieschrift
ontwerp van eigen voedselbos en illustratiemateriaal van het eigen project
*Potluck houdt in dat je een gerecht maakt en deelt met de groep. Het allerliefste is dat met oogst uit jouw voedselbos, heel lokaal, seizoensgebonden, inspirerend en creatief. We brengen alles samen en genieten elke lesdag opnieuw van een wonderlijk rijk buffet.
DAGSTRUCTUUR
9.30 uur Opening tuinhek en onthaal
10.00 - 12.30 uur Lesblok 1
12.30 - 13.30 uur Potluck
13.30 - 15.45 uur Lesblok 2
15.45 -16.00 uur Pauze
16.00 - 17.00 uur Lesblok 3 / ontwerpbegeleiding
Cursus met ontwerpbegeleiding
Elke tweede opleidingsdag lassen we een blok ontwerpbegeleiding in. Dat zijn de momenten waarop je de input van deze twee dagen kan verwerken en jouw eigen ontwerp kan verfijnen. Na deze opleiding heb je dus een update en verfijnde versie van jouw basisontwerp klaar voor de volgende fase in de voedselbossuccessie. Het delen met en leren van elkaar in een groep mensen met gelijkaardige ervaringen en vragen is extreem inspirerend en motiverend. Je bent gewaarschuwd!
-
Neem gerust contact met ons op.
Wat onze deelnemers vertellen
Over Bert
Bert Dhondt werd geboren met een heel sterke interesse in natuur. Van kindsbeen af verslond hij alles wat natuurstudie, landschapsbeheer en beleving van dichtbij of veraf raakte. Vele reizen en jaren vrijwilligerswerk later in binnen- en buitenland kwam Bert in Tasmanië in contact met permacultuur. De vonk sloeg meteen over en sinds 2002 toert Bert het land rond met voordrachten en opleidingen rond permacultuur, wildpluk en voedselbossen. Bert is ook bezieler en oprichter van vzw het Voedselbos en geeft al jarenlang opleidingen rond permacultuur en voedselbossen. Daarnaast werkt hij regelmatig in opdracht van lokale overheden aan de begeleiding van buurtmoestuinen, eetbare schooltuinen en de opstart en begeleiding van Voedselbossen. Steeds vaker neemt hij ook coachingsopdrachten aan voor particulieren die een voedselbos willen aanleggen of hulp willen bij de begeleiding ervan.
